Przedstawione dane na temat samobójstw za lata 2008 i 2009 przygotowano na podstawie  kart zgonów, które są rutynowo zbierane i przetwarzane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).  Dane na temat liczby samobójstw za rok 2010 są dopiero zbierane i weryfikowane przez prawie cały 2011 rok i będą dostępne najwcześniej w listopadzie lub grudniu b.r.

Równocześnie dostępne są dane na temat liczby samobójstw dokonanych i usiłowanych, zbierane rutynowo w systemie Temida przez Komendę Główną Policji, ale obejmują one przede wszystkim te samobójstwa, gdzie jest podejrzenie przestępstwa, w tym samobójstwa połączone z zabójstwami. W 2010 roku według danych KG Policji dokonano 4087 samobójstw zakończonych zgonem, w tym 3517 przez mężczyzn i 570 przez kobiety. Dla porównania z danymi GUS w 2009 roku dokonano 4384 samobójstwa, w tym 3739 przez mężczyzn i 645 przez kobiety. Jak widać  dane na temat liczby samobójstw KG Policji są w stosunku do danych z  GUS  o ponad 30 procent niższe.

KG Policji publikuje i zbiera także dane na temat prób samobójczych, ale tylko zgłoszonych i też z podejrzeniami związku z przestępstwem. Według tych danych w 2009 zanotowano 1529 prób samobójczych, a w 2010 1369 próby odebrania sobie życia.  Na podstawie wielu badań i szacunków liczba prób samobójczych jest co najmniej 10 do 15 razy większa niż liczba samobójstw zakończonych zgonem. Oznacza to, że notowane przez KG Policji próby samobójcze, określane przez policję  jako samobójstwa usiłowane stanowią co najwyżej od 1 do 2 procent faktycznej liczby prób samobójczych, które mają miejsce rocznie w Polsce.

Tabela 1.
Samobójstwa dokonane w Polsce a latach 2008 i 2009 według płci i wieku na podstawie danych GUS

Dane na temat liczby i współczynników samobójstw z większości krajów na świecie są dostępne w bazach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Niestety w zależności od kraju są tam dane z różnych lat najczęściej z lat 2003-2008. W krajach europejskich najniższe współczynniki samobójstw – znacznie  niższe niż w Polsce – są we wszystkich krajach Europy Południowej – Włochy, Hiszpania, Portugalia, Grecja, Malta, Cypr i Bułgaria. Z krajów Europy Środkowej i Północnej także niższe współczynniki samobójstw notuje się w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Rumunii, Niemczech, Danii, Norwegii, Szwecji, Austrii, Czechach i Słowacji.

Tabela 2.Współczynniki samobójstw w kilkunastu krajach europejskich o najwyższych współczynnikach.

Wśród krajów europejskich w statystyce samobójstw Polska zajmowała do 2008 roku 13 miejsce, a jeśli chodzi o zgony samobójcze mężczyzn 9 miejsce. Gwałtowny, kilkunastoprocentowy wzrost liczby i współczynników samobójstw w 2009 roku mógł zmienić naszą pozycję na tej liście.  W porównawczej analizie danych z tego roku z innymi krajami Europy możemy znaleźć się już w pierwszej dziesiątce zwłaszcza, że w wielu krajach współczynniki samobójstw istotnie maleją.

Opracował dr W.A. Brodniak, ZOOZ, Instytut Psychiatrii i Neurologii

30 marca 2011

Pobierz dokument w pliku DOC